Ludzie różnią się między sobą wieloma cechami zewnętrznymi i wewnętrznymi, jak również pod względem sposobu funkcjonowania i komunikowania się z innymi. Człowiek, kiedy przychodzi na świat, dysponuje różnymi aspektami zachowań. Jednak w okresie dojrzewania (mniej więcej do 1618 roku życia) wypracowuje najwygodniejsze, najbardziej naturalne dla siebie nawyki funkcjonowania. Umożliwiają mu one realizację swoich celów przy jednoczesnym oszczędzaniu energii.
Preferowany sposób zachowania, funkcjonowania w kontaktach z innymi to styl społeczny.
Niezrozumienie różnic indywidualnych i zakładanie, że wszyscy powinni zachowywać się i myśleć w ten sam sposób (a ściślej mówiąc w jedyny słuszny sposób, czyli tak jak my J) jest często przyczyną powstawania konfliktów i trudności we współpracy. Również liczne różnice między czterema stylami społecznymi, wywołują nieporozumienia i przykre emocje między ludźmi reprezentującymi różne style.
Kluczem do sukcesu w procesie adaptacji nowego pracownika jest:
- świadomość i rozumienie własnego stylu społecznego, jego słabych i mocnych stron
- znajomość stylu społecznego wprowadzanego pracownika
Model 4 stylów społecznych
Błyskawica
Najważniejsza wartość: Uznanie innych, działanie
Orientacja na „JA”
Asertywność: Wysoka
Spontaniczność: Wysoka
Decyzje, twierdzenia
Wskaźniki:
- Bogata ekspresja (również na poziomie niewerbalnym), moduluje głos
- Mówi i działa szybko
- Komunikatywny
- Używa generalizacji
- Opowiada historie, robi dygresje
- Popada w skrajności
- Angażuje się w kilka aktywności w tym samym czasie
- Bywa chaotyczny
- Duże zdolności perswazyjne
- Dzieli się przemyśleniami, przeżyciami
- Nie lubi monotonii, rutyny
- Działa spontanicznie, pod wpływem impulsy
- Nie planuje, często improwizuje
- Skupiony bardziej na działaniu niż na celu
- Generuje pomysły, kreatywny
- Entuzjastyczny w działaniu
- „Słomiany zapał”; szybko się nudzi
- Chętnie podejmuje ryzyko, wyzwania
- Gra w „Moje lepsze/moje gorsze”
- Częściej podejmuje decyzje w oparciu o intuicję, impuls
- Lubi opowiadać dowcipy i anegdoty zazwyczaj jest w centrum uwagi
- Motywuje go rozpoznawalność, aprobata, prestiż
- Liczy się ze zdaniem znanych osób, ludzi sukcesu bardziej niż z logiką czy twardymi danymi
- Łatwo wchodzi w rywalizację
- Poszukuje przyjaciół spokojniejszych od siebie, dających wsparcie i podziw
- Często buduje płytkie lub krótkoterminowe relacje
Przyjaciel
Najważniejsza wartość: Relacje z innymi
Asertywność: Niska
Spontaniczność: Wysoka
Pytania, słuchanie
Orientacja na ‘inni’
Wskaźniki:
- Mówi w średnim tempie, średnio głośno
- Pogodny
- Okazuje emocje (również na poziomie niewerbalnym)
- Moduluje głos
- Zorientowany na ludzi bardziej niż na zadania
- Wrażliwy na reakcje, opinie innych
- Zabiega o dobre relacje ze współpracownikami i Klientami
- Bardziej emocjonalny niż praktyczny
- Ciepły, przyjazny w kontakcie
- Chętny do współpracy
- Duża potrzeba afiliacji i akceptacji
- Unika konfliktów, konfrontacji
- Nie lubi podejmować ryzyka – ceni bezpieczeństwo
- Wolno podejmuje decyzje – bywa długo niezdecydowany
- Brak dyscypliny, nie trzyma ram czasowych
- W dokonywaniu wyboru często posiłkuje się radą, opinią innych
- Przejście od fazy rozważania działania do realizacji zajmuje relatywnie więcej czasu
- Decyzje podejmuje w oparciu o zaufanie do drugiej strony
- Dąży do porozumienia
- Buduje atmosferę wzajemnego zrozumienia i szacunku
- Jest dobrym słuchaczem
- Działania innych traktuje osobiścieGra w grę „Tak, ale”
- Jeśli jest zarządzany ‘siłowo’ bez budowania relacji pozornie współpracuje, ale bez zaangażowania i może stawiać opór
Analityk
Najważniejsza wartość: Informacja, fakty, dane
Asertywność: Niska
Spontaniczność: Niska
Pytania, słuchanie
Orientacja na ‘inni’
Wskaźniki:
- Mówi wolniej, ciszej i niezbyt dużo
- Kontroluje emocje
- W komunikacji – zdystansowany
- Rzadko moduluje głos
- Koncentruje się na faktach, danych, liczbach i informacjach merytorycznych
- Zorientowany na zadania
- Opiera się na „twardych”, mierzalnych wartościach
- Preferuje racjonalność i logikę w myśleniu i działaniu
- Działa powoli
- Bywa postrzegany jako zimny, niezależny
- Ceni dokładność, kompetencję i logikę bardziej niż opinie
- Analizuje różnorodne opcje – wybiera najkorzystniejszy wariant
- Zadaje dużo, szczegółowych pytań
- Zwraca uwagę na szczegóły, jest spostrzegawczy
- Ma dobrą pamięć
- Awersja do ryzyka
- Ostrożny
- Przed podjęciem decyzji sięga do kilku źródeł informacji, aby zaspokoić potrzebę bezpieczeństwa
- Lubi działać zgodnie ze sprawdzonymi wzorcami, schematami
- Lubi być przygotowany na najgorszy obrót sytuacji (często tworzy wariant B zachowani – na wszelki wypadek)
- Dobrze współpracuje, pod warunkiem, że sam może zorganizować sobie pracę
- Wchodzi w konflikty z osobami bardzo emocjonalnymi lub agresywnymi
- Waży słowa – wypowiada swoje zdanie, sąd po zastanowieniu u niego
- Władza budziwładzę podejrzenia, choć w uzasadnionych przypadkach sam może przejmować
- W relacjach ostrożny i z rezerwą, ale jeśli obdarza zaufaniem staje się oddany i lojalny
Wódz
Najważniejsza wartość: Władza
Asertywność: Wysoka
Spontaniczność: Niska
Twierdzenia, decyzje
Orientacja na „JA”
Wskaźniki:
- Średnie tempo, dość duża głośność mówienia
- Rzadko moduluje głos
- Zdania pojedyncze
- Bardzo konkretny
- Bezpośredni (nawet ‘do bólu’)
- Koncentruje się na realizacji celu i wykonaniu zadań, oczekuje efektów
- Często przyjmuje postawę dominującą nad innymi ludźmi
- Lubi wyznaczać innym kierunek
- Lubi rywalizację i wyzwania
- Bywa postrzegany jako niekomunikatywny, niezależny i rywalizujący
- Kieruje się w działaniu logiczną kalkulacją
- W podejmowaniu decyzji praktycznie nie bierze pod uwagę swoich emocji, intuicji i przeczuć – kieruje się racjonalnymi przesłankami
- Chce znać konsekwencje wszystkich opcji
- Zdystansowany, rzadko okazuje emocje
- Ma wysoką potrzebę autonomii, władzy i sprawowania kontroli
- Ma dobre zdolności organizacyjne, planistyczne
- Preferuje relacje formalne, większy dystans
- W sytuacjach kryzysowych potrafi traktować siebie i innych w sposób przedmiotowy (środek do celu)
- Ceni swój czas
- Komunikuje się w sposób zwięzły, w większym stopniu zwraca uwagę na formę wypowiedzi niż na treść
- Wchodzi w konflikty z osobami niezdecydowanymi lub zbyt emocjonalnymi